Hareket Denklemleri

1. Düzgün Hızlanan Doğrusal Hareket

a. İlk Hızı Olmayan Düzgün Hızlanan Cisimlerin Hareket Denklemleri

Düzgün hızlanan doğrusal hareket yapan bir cismin ivmesi sabit ve yönü hız vektörünün yönü ile aynıdır. Düzgün hızlanan harekette cismin hızı hareket süresince düzgün bir şekilde ve sürekli olarak artar.

Düzgün hızlanan doğrusal harekete doğadan verilebilecek en güzel örnek kütle çekim (yer çekimi) kuvvetinin etkisi ile dünyanın, üzerindeki cisimleri kendine doğru çekmesidir. Örneğin, bir çatının tepesinden kendi haline bırakılan bir taşın hızı düzgün şekilde giderek artar ve taş tam aşağıya ulaştığında maksimum değerine ulaşır.

İvme Nedir?

İvme fizikte kısaca birim zamandaki hız değişimi olarak tanımlanır. Eğer bir cismin hızı birim zaman sonunda artmış ise ivmenin değeri pozitiftir (artıdır) ve hızın yönü ile ivmenin yönü aynıdır. Eğer bir cismin hızı birim zaman sonunda azalmış ise ivmenin değeri negatiftir (eksidir) ve hızın yönü ile ivmenin yönü terstir.

1. İvme Denklemi

v (hız) : metre / saniye

t (zaman) : saniye

a (ivme) : metre / saniye²

2. Hız Denklemi

3. Konum Denklemi

Cismin ilk hızı sıfır ise yani cisim hareketin başlangıcında durmakta ise zamanla hızı düzgün şekilde artacak şekilde hızlanmaya başlar.

Hareket boyunca cismin hızı her an değiştiği için konum denklemini yazarken hız kısmına; cismin ilk, herhangi bir andaki veya son hızı yerine hareket süreci sonunda oluşan ortalama hızını yazarız.

Hız Nedir?

Hız fizikte kısaca birim zamandaki yer değiştirme miktarı olarak tanımlanır.

x (yol) : metre

t (zaman) : saniye

v (hız) : metre / saniye

Ortalama Hız Hesaplama

Cismin ilk hızı 0 m/s ve son hızı v m/s kadardır.

Yer Değiştirme Miktarı

4. Zamansız Hız Denklemi

b. İlk Hızı Olan Düzgün Hızlanan Cisimlerin Hareket Denklemleri

İlk Hız Nedir?

İlk hızı günlük hayattan bir kaç örnek vererek açıklamaya çalışalım. Örneğin, bir tüfeğin veya tabancanın ateşlenmesi sonucu kurşunun veya merminin tam tüfek veya tabancadan ayrıldığı andaki hızı onun ilk hızıdır. Başka bir örnek olarak elimizde bulunan bir bilyenin tam elimizden ayrılıp havaya fırladığı andaki hızı onun ilk hızı olur.

1. İvme Denklemi

2. Hız Denklemi

Ortalama Hız Hesaplama

3. Konum Denklemi

4. Zamansız Hız Denklemi

2. Düzgün Yavaşlayan Doğrusal Hareket

Düzgün yavaşlayan doğrusal hareket yapan bir cismin ivmesi sabit ve yönü hız vektörünün yönü ile terstir. Düzgün yavaşlayan harekette cismin hızı hareket süresince düzgün bir şekilde ve sürekli olarak azalır.

Düzgün yavaşlayan doğrusal harekete doğadan verilebilecek en güzel örnek kütle çekim (yer çekimi) kuvvetinin etkisi ile dünyanın, üzerindeki cisimleri kendine doğru çekmesidir. Örneğin, elimizde bulunan bir cismi yukarı doğru fırlattığımız zaman cisim elimizden çıkar çıkmaz kendisine etki eden yer çekimi kuvvetinden dolayı hızı zamanla giderek azalacak ve en sonunda sıfır olacaktır.

Düzgün Yavaşlayan Cisimlerin Hareket Denklemleri

Düzgün şekil de yavaşlayan cisimlerin hareket denklemleri ilk hızı olan ve düzgün şekilde hızlanan cisimlerin hareket denklemine benzer ancak arada artı (+) yerine eksi (-) bulunur.

1. İvme Denklemi

2. Hız Denklemi

3. Konum Denklemi

4. Zamansız Hız Denklemi